ไม่โอ้เอ้ อ้อมค้อม IAMEVERYTHING นัด โอ๊ต มณเฑียร นักเขียน ศิลปิน และอิลลัสเตรเตอร์ ชื่อดังของเมืองไทยนั่งคุยกันแบบเปลือยหมดเปลือกถึงตัวตน การงานและความคิดของชายหนุ่มวัยสามสิบผู้ประกาศตัวว่าเป็นเกย์ ซึ่งอาจไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่แล้วในวันนี้ แต่จนแล้วจนรอด ก็ยังไม่ใช่เรื่องธรรมดาสามัญในสังคมไทยจริงๆ เสียที

โอ๊ต มณเฑียร จึงถือโอกาส โชว์งานใหม่สุด exclusive พร้อมพูดถึงแรงบันดาลใจจาก “กรอบ” ที่เคยกดทับอยู่จนทำให้ชีวิตยากเกินเรื่อง แน่นอนว่า การจะคุยกันเรื่องแบบนี้เราจำเป็นต้องถอดทุกอย่างให้หมดเสียก่อน เมื่อถอดจนหมด ทั้งคติ ทั้งสิ่งที่เราเชื่อ สิ่งที่เราเป็น เปลื้องให้เห็นแค่หัวใจกับหัวใจ มนุษย์กับมนุษย์ ความงดงามจริงๆ ของชีวิตจะเผยโฉมให้เราเห็น และนั่นคือความโยงใยระหว่างมนุษย์และสิ่งที่เรียกว่า “ศิลปะ”

ปัจจุบันนิยามตัวเองว่าเป็นศิลปินหรืออะไรอีก
จริงๆ เราทำงานหลายอย่างมากครับ เราอยู่ในแวดวงสร้างสรรค์มาเกือบ 15 ปีแล้ว
คนก็จะเห็นเราเป็นทั้ง กราฟิกดีไซน์ เขียนหนังสือ วาดภาพประกอบ ทำนิทรรศการในพิพิธภัณฑ์ แล้วก็มีงานสอนหนังสือที่จุฬาลงกรณ์มหาวิยาลัย ภาควิชา Communication Design แถมมีงานวาดรูปนู้ดที่บ้านด้วย พอมันหลายอย่าง บางครั้งก็เรียกรวมๆ ว่าเป็นนักเล่าเรื่องครับ

วาดรูปนู้ดเป็นงานที่ได้เงินหรือเป็นงานอดิเรก
ทั้งสองอย่างเลย ขายชิ้นงานก็ได้ แล้วเราเปิดคลาสสอนวาดรูปนู้ดด้วย เป็นไพรเวทคลาส เปิดสตูดิโอสอนที่บ้านนี่แหละครับ ก็จะมีนายแบบคนหนึ่ง นักเรียนมีประมาณสิบคน ก็พอได้อยู่นะครับ แต่บางครั้งจะขาดทุนเพราะเปิดไวน์ให้นักเรียนกินด้วย (หัวเราะ)

สอนวาดรูปนู้ดต่างจากสอนวาดรูปทั่วไปยังไง
คนทั่วไปจะสอนว่าการวาดรูปเป็นคือการใช้แรเงาที่ถูกต้อง แสงเงาถูกต้องที่สุดตามความเป็นจริงใช่ไหมครับ แต่สำหรับเรา การวาดรูปเป็น คือการทำให้รูปมันไม่ตาย มันต้องมีชีวิตอยู่ในรูป

รูปไม่ตาย หมายความว่าอะไร
ต้องทำความเข้าใจอย่างนี้ก่อนว่ามันไม่ใช่แค่วาดเหมือน แต่มันต้องวาดออกมาแล้วรู้สึกว่ามีชีวิตอยู่ในรูปนั้น มันคือการเก็บพลังงานบางอย่างระหว่างเรากับแบบ เหมือนเรานั่งคุยกันอย่างนี้ ต่างคนต่างรับรู้พลังงานของกันได้ นึกออกไหมครับ อย่างเราเข้าไปในออฟฟิศ ถ้ามีบรรยากาศมาคุอยู่เราจะรู้สึกได้ทันที (หัวเราะ) พลังงานมันถูกรับส่งแลกเปลี่ยนกันตลอดเวลา ดังนั้นการทำงานศิลปะก็เหมือนกัน การที่เราจะเก็บรูปที่อยู่ข้างหน้าเราให้มันชีวิต มันไม่ใช่แค่วาดสิ่งที่เราเห็น แต่มันต้องเก็บพลังงานในขณะนั้นไว้ได้ด้วย ปกติแล้วการวาดรูปของโอ๊ตจะมีการทำงานพร้อมกันสี่อย่าง หนึ่งก็คือตาหรือผัสสะอื่นๆที่รับข้อมูลเข้ามา สองคือสมองที่ประมวลผลสิ่งที่เรานำเข้าไป เรารู้สึกกับมันยังไง เข้าใจมันอย่างไร สามก็คือมือที่หลังจากรับข้อมูลเข้าไปแล้วเปลี่ยนออกมาเป็นการวาดบนกระดาษ และสี่คือจิตที่เราต้องตระหนักรู้ว่าทั้งหมดนี้กำลังทำงานร่วมกัน สิ่งพวกนี้เราจะสามารถเก็บมันลงไปในเส้นได้ยังไง นี่แหละคือสิ่งที่เราสอน

เพราะฉะนั้นมันเลยตอบคำถามว่าทำไมต้องเป็นนู้ด เพราะเราว่าการวาดนู้ดมีหลักใหญ่อยู่สองประเด็น คือหนึ่งเพราะร่างกายมันคือกลไกของเรา มันคือสิ่งที่เราใช้เพื่อทำความเข้าใจโลก ทำความเข้าใจการมีอยู่ของเราบนโลกใบนี้ ดังนั้นร่างกายจึงเป็นสิ่งที่มนุษย์สนใจอยู่ตลอดเวลาและมักถ่ายทอดอยู่ในศิลปะอยู่เสมอ โอ๊ต เขียนบทความเกี่ยวกับเรือนร่างในงานศิลปะเยอะมาก ทำให้รู้ว่าการวาดร่างกายมนุษย์มันไม่เคยหายไปจากโลกนี้ นับตั้งแต่ตั้งแต่ยุคคลาสสิค ยุคกลาง ยุคมืดจนถึงยุคเรเนซองค์ที่พัฒนาจากกรีกมาสู่เรือนร่างอุดมคติ จวบจนมาปัจจุบัน

ส่วนข้อที่สองเพราะว่าการวาดนู้ดมันมีพลังงานที่หนักหน่วงกว่าสิ่งอื่น มันคือการเปลือย และสำหรับเรา สิ่งที่สำคัญของศิลปินคือต้องซื่อสัตย์ ถ้าคุณดัดจริตเมื่อไหร่คนดูจะรู้ทันที แต่ถ้าคนดูบางคนอาจจะชอบดัดจริตอันนี้อีกเรื่องหนึ่ง ในการทำงานนู้ด โอ๊ตว่าเป็นกระบวนการที่ซื่อสัตย์ที่สุดเพราะต่างคนต่างลดทุกอย่าง...วางทิ้ง เสื้อผ้าที่ปกป้อง สร้างอิมเมจของเรา เอาทิ้งหมด เหลือแค่ร่างกายที่เป็นการขับเคลื่อน เป็นกลไกของมนุษย์ ดังนั้นนู้ดก็เลยเป็นสิ่งที่เราเลือกที่จะใช้ในการสอนเรื่องพลังงาน ในการสอนเรื่องการวาดรูปที่ต้องมองจริงๆ ซึ่งปกติเวลาวาดรูปนู้ดเนี่ย คนก็จะเริ่มกลัว เฮ้ย ไม่กล้ามองอะไรแบบนี้

มองให้เห็นเป็นยังไง
เวลาวาดรูปมันมีการมองกับการเห็น นึกออกไหมครับ? ลองมองสิครับมันก็คือการมองทั่วไป แต่การเห็นคือการรู้ว่าทั้งหมดที่มองนั้นมันสัมพันธ์กันยังไง? แสงมันตกกระทบบนพื้นผิวนั้นๆ ยังไง? เขากำลังส่งพลังอะไรออกมา? ความรู้สึกของเขาในท่วงท่านี้มันคืออะไร? ทำไมเรามองเขาแบบนั้น? ฯลฯ เราจึงต้องวางความกลัว ความอาย ความลังเลต่างๆ ของเราออกไปก่อน แล้วลองตั้งใจโฟกัสอยู่กับแบบข้างหน้า...ให้ตระหนักรู้ว่ากำลังพยายามจะสื่อสารอะไร ไม่ว่าจะเป็น พลังงาน ท่วงท่า อารมณ์ ข้อมูลเหล่านี้มันจะมาอยู่เส้นของเราหมด โอ๊ตจะให้ทำแบบฝึกหัดอันหนึ่งก่อนวาด คือให้วาดลมหายใจของตัวเอง หายใจเข้าเอามือจรดหัวกระดาษ หายใจออกดึงลงมา แล้วก็เอามือขึ้นถ้าลมหมด แล้วพอทำไปเรื่อยๆ จะเห็นว่าลมหายใจของเรามีลักษณะเป็นยังไง เหมือนกรรมฐาน โยงกับส่วนที่ว่าทำไมโอ๊ตถึงใช้แท่งถ่านไม้ในการวาด เพราะโอ๊ตว่ามันใกล้เคียงกับลมหายใจเรามากที่สุด มีหนักมีเบากำหนดด้วยมือเราเอง แต่ถ่านเนี่ยกดให้บางให้เข้มได้รวดเร็ว แท่งถ่านหลายอันเราเผาเอง เราชอบลองเอาไม้ต่างๆ มาลองเผาดู อย่างที่ใช้บ่อยที่สุดคือยางพารา เพราะมีเนื้อไม้ที่ไม่ได้แห้งมากจนเกินไป มันจะวาดได้ค่อนข้างดี

ย้อนไปที่บอกว่ากระบวนการวาดภาพมีอยู่สี่ระดับ ซึ่งคิดว่าสามระดับแรกก็สมเหตุสมผล แต่ระดับที่สี่ ที่เป็นเรื่องของจิต มันดูเหมือนขั้นตอนของคนที่ถูกฝึกมาแล้วพอสมควร
คือการตระหนักรู้นั่นแหละ ซึ่งจริงๆ แล้วทุกคนทำได้ครับ

ช่วยขยายความคำว่าตระหนักรู้หน่อย
เวลาที่เราสอนวาดรูป จะถามตลอดว่า รู้ไหม? ร่างกายของเรากำลังเป็นยังไง? เวลานั่งเนี่ย น้ำหนักคุณอยู่ตรงก้น อยู่ตรงสันหลัง อยู่ตรงเท้าใช่ไหม? จากนั้นคือ คุณรู้สึกยังไง? รู้สึกอะไรบ้างระหว่างคุณกับแบบ? ความเงี่ยนก็ดี ความกลัว ความอาย ความแปลก ความตื่นเต้นอะไรอย่างนี้ คุณต้องตระหนักถึงตรงนี้ก่อน แล้วคุณค่อยจะจรดมันลงบนกระดาษได้

มันคือสิ่งที่เรียกกันว่า หมดกำลังใจที่จะอยู่ ใช่ไหม
อาจจะใช่นะ แล้วตอนนั้นมันเกิดเปลี่ยนหลายอย่างด้วยครับ เรากลับมาเมืองไทยหลังจากอยู่เมืองนอกมาเกือบสิบปี มาดูว่าแล้วชีวิตเรามันมีความหมายอะไร ทำเพื่ออะไร จนเริ่มมาสอน พอสอนปุ๊บก็รู้สึกว่าเราสร้างความเปลี่ยนแปลงให้กับชีวิตคนอื่น พอสอนแล้วแบบมันถ่ายทอดพลังงาน เรามองเห็นงาน ลายเส้นของเรา ความคิดของเรา ส่งต่อไปในนักเรียนอย่างนี้น่ะครับ ก็รู้สึกว่าทำให้ชีวิตมีความหมายมากขึ้น บวกกับเราก็เริ่มมองเห็นกระบวนการของตัวเราเองชัดขึ้นไปด้วย

คือเราเป็นคนชอบชาวต่างชาติเหรอ
ต้องบอกว่า ไปอยู่เมืองนอกตั้งแต่อายุ 15-16 ปี เลยแฟนเป็นฝรั่งมาตลอด ไม่เคยคบกับคนไทยเลย ตอนกลับไทยมาใหม่ๆเราถึงกับมาค้นคว้าในทวิตเตอร์ อยากรู้ว่าเวลาเขาเอากัน เขาส่งเสียงยังไง อะไรมันคือสิ่งที่น่าดึงดูดใจสำหรับคนไทย ซึ่งปรากฏว่าไม่เก็ทเลย

ไหนๆ ก็ไหนๆ แล้ว เกย์ไทยกับเกย์ต่างประเทศมันต่างกันไหม
ต่างมาก (ลากเสียงยาว) นึกหนังโป๊ญี่ปุ่นออกไหม ไม่ต้องหนังโป๊เกย์ก็ได้ หนังโป๊ญี่ปุ่นกับหนังโป๊ฝรั่งก็ไม่เหมือนกันเลยนะ ซึ่งคนไทยก็คล้ายกัน กล่าวคือ เรามักสังเกตเห็นเซ็กส์ทุกแบบจะอยู่ในบริบทของการเป็นเรื่องผิดบาป ต้องถูกกดขี่ การต้องโดนทำร้ายแต่ชอบ ซึ่งฝรั่งมันก็มีบ้าง แต่มันเป็น Fetish ไปเลย ซึ่งมันต่างมาก ไปจนถึงหน้าตา ผิวพรรณที่ถูกนิยามว่าเซ็กซี่ เป็นต้น ช่วงหนึ่งตั้งคำถามเรื่องนี้จริงจังมาก ในเมื่อเราเป็นคนไทย เราควรจะชอบคนแบบไหน? แล้วตัวเราเองเป็นคนแบบนั้นไหน? คิดไปคิดมา พบว่าตอนเด็กๆ มีเหตุการณ์หนึ่งที่เปลี่ยนแปลงชีวิตเราไปเลย


เหตุการณ์นั้นมันเป็นยังไง
ก็คือตอน ป.4 เราเคยแอบชอบเพื่อนผู้หญิง จำได้เลยอยู่ห้องคิง เราชอบเด็กผู้หญิงคนนี้เพราะเขาสอบได้ที่หนึ่งตลอด ก็ไปบอกชอบ เขาบอกว่า “ฉันชอบเธอไม่ได้หรอก เธอเป็นตุ๊ด” พอเรากลับมาคิดตอนนี้ก็ยังรู้สึกว่าเขารู้จักตัวกูดีกว่าตัวกูเองอีก (หัวเราะ) แต่ตอน ป.4 มันไม่รู้ไง นึกออกไหม แต่พอเพื่อนบอกแบบนี้ เราก็เริ่มเอะใจ “เออว่ะ หรือเราเป็นตุ๊ดวะ?”

แต่เขาก็ไม่ได้โตไปกว่าเรา แล้วทำไมถึงรู้ว่าเราเป็นล่ะ
เราอาจจะไม่ได้คิดว่าเราเป็นอะไร แต่คนอื่นอาจจะมองเห็น ตอนนั้นมันทำให้เราเริ่มคิดว่า “แล้วเป็นตุ๊ดเราต้องชอบใครยังไงวะ?” เลยกลายมาเป็นกรอบในหัวตลอดว่าเราเป็นคนแบบนี้ แสดงกิริยาแบบนี้ เราจะถูกสังคมตีกรอบให้เป็นแบบนี้ แล้วเราจะสามารถรักคน หรือมีความสัมพันธ์กับคนได้แค่แบบนี้ แบบนั้น
พอเราโตขึ้นมาก็เห็นกรอบมากขึ้นอีก เริ่มจากข้อจำกัดที่ถูกสร้างโดยรัฐ “คุณเป็นเพศที่สามไม่สามารถแต่งงานได้” ซึ่งกูก็ไม่รู้ว่าใครมาให้นับว่ามึงเป็นเพศที่หนึ่ง แล้วเพศกูต้องที่สามด้วย แถมยังริดรอนสิทธิ์ ไม่สามารถโอนทรัพย์สินหรือตัดสินใจทางการแพทย์ให้กันได้ ต่อมาก็มาเจอการใส่กรอบจากคนรอบข้าง “อุ๊ย! เธอก็ต้องแต่งหญิงแบบพี่คนนี้ไง” อะไรอย่างนี้ นึกออกไหม นอกจากนี้ที่ชาว LGBTQ+ เองก็ใส่กรอบให้กันและกันตลอดเวลา
คือกรอบเนี่ย มันไม่ได้มีอะไรผิดกับการสร้างกรอบเพราะมนุษย์ทำความเข้าใจโดยเอาสิ่งต่างๆ มาจัดหมวดหมู่อยู่แล้ว แต่ความคิดนี้มันคือมันเป็นการลดทอนความเป็นคนของคนต่างๆ อันนี้มันจะลำบาก คุณเป็นตุ๊ดออกสาว คุณก็ต้องไปอยู่กรอบนี้ หรือพอรู้ว่าเป็นเกย์ คำถามที่ตามมาเป็นอัตโนมัติ คือ “เป็นรุกหรือรับ?”

หรือการกลับไปรักผู้หญิงอีกรอบหนึ่ง
เออ มันทำไมล่ะ กลับไปรักไม่ได้เหรอ พูดไปก็ “โอ๊ย ไม่ได้ ผิดผี” ก็อาจจะใช่สำหรับเธอ แต่ไม่ใช่สำหรับฉันก็ได้นะ ก็เลยเป็นที่มาของการทำซีรีส์ใหม่นี้ที่เราเชิญคนไทยที่เขาอาจจะถูกมองว่าเป็นเกย์เป็นตุ๊ดมาเป็นแบบวาด แล้วเรามานั่งคุยกันก่อน จุดประสงค์ของการทำซีรี่ส์นี้ อันดับแรกสุดเลยคืออยากกลับไปรักตัวเอง อยากกลับไปรักรูปลักษณ์ของตัวเอง พอใจกับสีผิว ลักษณะท่าทางของตัวเอง เพราะรู้สึกว่าเรามีอคติกับเรื่องนี้ เอาความเป็นตุ๊ด ความออกสาวทุกอย่างออกมา เราเลยวาดคนที่คล้ายกับเรา

อย่างที่โอ๊ตบอกว่าถ้าเราวาดรูป กระบวนการวาดรูปสามารถทำให้คนตกหลุมรักได้ ซึ่งนี่เป็นเรื่องปกติมาก คือคุณมองอะไรบางอย่างในเวลานาน แล้วให้เวลากับมัน หาสิ่งที่คุณเสน่หาในฟอร์มนั้น เลยอยากจะเอาตัวเองเข้าสู่กระบวนการนี้ด้วยนะครับ แล้วระหว่างนั้นก็ได้พูดคุยกับคนที่มาเป็นแบบด้วย ก็เลยกลายเป็นซีรีส์นี้ขึ้นมา ซีรีส์นี้วาดมาประมาณเกือบสามสิบคนได้แล้วมั้งครับ เราก็เจอความแตกต่างหลากหลายมาก ตัวอย่างเช่น มีดาราหนังโป๊ชื่อดังมากในทวิตเตอร์ มาเป็นแบบให้เรา เขาบอกว่า “เออ เดี๋ยวนี้เบื่อจะเอากับเกย์ อยากจะเอากับผู้หญิง” เพราะว่าเขาอาจจะเอาจนถึงจุดแล้วแบบรู้สึกว่าอะไรก็ได้แล้ว หรือมีบางคนก็แบบว่าเป็นเกย์แต่ไม่ชอบเซ็กซ์แบบ anal sex แค่อยากอยู่กับแฟนเฉยๆ บางคนคบมาสิบกว่าปีแล้วอะไรอย่างนี้ คือแต่ละคนก็มีนิยามความเป็นตัวตนแตกต่างกัน บางเรื่องทำให้เราหันมาตั้งคำถามกับตัวเองเลยว่า อ้าว เราตกใจกับมันเพราะเราเองก็มีกรอบของความเป็น “เกย์” ตั้งไว้ในใจนี่น่า

จริงๆ แล้วเพศสภาพหรือเพศสภาวะในใจ รวมถึงเพศวิถี ควรจะเคลื่อนไหวไปตามความรู้สึกแบบนั้นใช่ไหม
หวังว่าอย่างนั้นนะ สมัยนี้...เด็กเราแม่ง queer กันเยอะขึ้น queer คือไม่นิยามว่าเป็นเพศอะไร LGBT แล้วตอนนี้ เป็น queer เป็น non-binary ไปเลย กูไม่ใช่ผู้หญิง ไม่ใช่ผู้ชาย โอเคกูมีเพศกำเนิดเป็นเพศหนึ่ง แต่กูก็เป็นอะไรก็ได้ รักคนนั้นก็ได้คนนี้ก็ได้ ก็อะเมซิ่งดีนะ

เกย์บางคนที่อาจจะมีปัญหาเรื่องการทำให้ที่บ้านหรือคนรอบตัวยอมรับ เขาก็จะไปทำให้คนยอมรับอีกทางหนึ่งนั่นคือฝึกฝนทำตัวเองให้เก่ง มีอะไรโดดเด่นสักอย่างไป คำถามคือว่าก็แค่กูเป็นเกย์ ทำไมต้องเก่ง ก็เป็นเกย์เฉยๆ แค่นี้ไม่ได้เหรอ
ใช่ เกย์ต้องเป็นคนดีอะไรอย่างนี้ เกย์ต้องนู่นนี่นั่น...เยอะ ใช้ชีวิตรอดไปวันๆ ภายใต้รัฐบาลนี้ ก็เหนื่อยมากแล้ว (หัวเราะ) ยังต้องเก่งอีก จริงๆ เรื่องการเป็นเกย์แล้วจะต้องเป็นแบบนั้นแบบนี้เหมือนจะเป็นเรื่องมโนคติของชนชั้นกลางนะ เราเคยเจอเกย์ที่ขายก๋วยเตี๋ยว ที่เป็นคนสวน หรือเกย์ที่เป็นคุณลุงกรรมกรอะไรอย่างนี้ พวกเขาก็มีอยู่ และหลายคนมีจุดยืนเรื่องความเป็นเกย์ต่างจากเราอย่างสิ้นเชิง ถ้าเกิดว่าคุณไปซาวน่า คุณจะเข้าใจว่าทำไมเขาต้องปิดไฟมืดหมด เพราะเขาตัดกรอบส่วนนี้ออกไปไง นึกออกไหม กรอบที่เป็นอัตลักษณ์ กับที่ทางของคุณในสังคม คุณเป็นอะไร ต้องเป็นอะไร พออยู่ในซาวน่าไม่มีหรอก ในความเงี่ยน ทุกคนเท่ากัน

แปลว่าพัฒน์พงศ์คือมูแลงรูจเลย (Moulin Rouge) สำหรับคุณ
ใช่ คือมูแลงรูจเลย เป็นที่ที่ทำให้เห็นความเป็นมนุษย์อย่างดิบๆเลย อาทิ เรื่องความรักและเซ็กซ์ที่คนทั่วไปเทิดทูน บูชา ต้องแต่งงานแล้วก็เป็นแรงขับเคลื่อนชีวิต ตรงนั้นคือสองพันนะ หรือพันห้าด้วยซ้ำ แล้วแต่ว่าจะเอาท่าไหน นานเท่าไร นึกออกไหม ซื้อได้เลย แล้วเราไปนั่งคุยนั่งวาดรูปเด็กในนั้น เขาก็มีข้างนอกโลกหนึ่ง ข้างในก็อีกโลกหนึ่ง แล้วมันจะมีเด็กที่ไม่ใช่เกย์มาขายบริการให้ผู้ชาย เยอะมาก “อ้าว ก็มีแฟนเป็นผู้หญิงนี่นา ทำไมมาทำ?” ก็ไม่เห็นเป็นอะไร ดังนั้นกรอบคำว่าเกย์ก็ถูกทุบไปโดยบริบทนั้น ในขณะที่มีธงสีรุ้งอยู่หน้าร้านเพื่อนการตลาด มันทำให้เห็นว่าเรื่องเพศสภาพและความเป็นคนแม่งซับซ้อนกว่าที่เราเห็นกันมากๆ

มันซับซ้อนและเจ็บปวดเหมือนกันนะที่เป็นแบบนี้
ในฐานะเราเป็นศิลปิน เรากลับสนใจเรื่องพวกนี้นะ เราว่าศิลปินควรจะตั้งคำถามกับสังคม กับความเป็นคน กับสิ่งที่มันสะท้อนว่า มนุษย์คืออะไร ร่างกายของเราคืออะไร แรงขับของเราคืออะไร

ปัจจุบันพอใจในชีวิตหรืองานของตัวเองแค่ไหน
แฮปปี้มากครับ แต่ก็มีเสียงลือเสียงเล่าอ้างว่า คนที่เป็นศิลปินมันจะไม่มีความสุขแบบบริบูรณ์ได้หรอก ไม่รู้จริงไหม (หัวเราะ)

กำลังจะถามว่าถ้าแฮปปี้ แล้วความทะเยอทะยานของคุณในฐานะศิลปินจะหยุดหรือเปล่า
ไม่หยุดนะ

ศิลปินไม่ได้ทำงานจากความเจ็บปวดเหรอ
เมื่อก่อนคิดอย่างนั้น แต่มาพบที่หลังว่า ความเจ็บปวดเป็นหนึ่งในอารมณ์ที่ขับเคลื่อนงาน แปลว่ามันยังมีอีกมากมายหลายความรู้สึกที่เราถ่ายทอดได้ด้วย

คำถามสุดท้าย คิดว่าในอนาคต เมื่อเราแก่ตัวไป งานเรามันจะพัฒนาไปในแบบไหน โอ๊ตในวัย 60 มันจะเหลืออะไรให้ซาบซึ้งอยู่ไหม
ถ้าเป็นไปได้ก็อยากจะเป็นกระบอกเสียงให้กับคนชายขอบ คนที่ไม่เท่าเทียม ไม่ใช่เฉพาะเรื่องเพศนะ เกือบทุกเรื่องแหละ แต่เราว่ามันต้องเลือกว่าจะสู้อะไร เพราะมันสู้ทุกเรื่องไม่ได้ จะเหนื่อยเกินไป เรื่อง LGBTQ+ เหมือนจะใกล้ตัวที่สุดก็เอาประเด็นนี้ก่อน คือเมื่อเรามองเห็นความไม่เท่าเทียมในวงการศิลปะ ในพื้นที่สื่อ ในพื้นที่ภายนอก เราก็เริ่มจากในพื้นที่ของเรา บนกระดาษ บนผ้าใบของเราก่อน

ขยับจากศิลปินไปเป็นนักรณรงค์
จริงๆ มันคือทั้งสองอย่าง เป็นไปด้วยกันตลอดเวลาอยู่แล้ว สำหรับเราศิลปินมันต้องมีจุดยืนนะ (การเลือกที่จะไม่มีจุดยืนก็คือจุดยืนอย่างหนึ่ง) ถ้าถามว่าในอนาคตเราอายุสี่สิบห้าสิบปี หากเป็นไปได้อยากสนับสนุน young queer artist ศิลปินใหม่ๆ โอ๊ตว่าเขามีสิ่งที่จะพูดที่น่าสนใจ

ประเด็นเรื่องเพศสภาพมันควรจะถูกพูดถึง ต่อยอด ไม่ใช่ปัดซุกไว้ใต้พรม มาคุยกันว่าความเป็นมนุษย์มันซับซ้อนนะ บริบทเพศสภาพมันทับซ้อนกับ ประวัติศาสตร์ เศรษฐกิจ ศาสนา ฯลฯ ซึ่งมันทำให้คนบางคนใช้ชีวิตจะแฮปปี้สุดๆ ก็ได้ หรือตกนรกทั้งเป็นก็ได้ ดังนั้นอยากให้ส่งต่อแรงบันดาลใจ ถ้าคุณเป็นศิลปินที่เป็นเกย์ คุณควรสื่อสารเรื่องนี้ในงาน ถ้ามันมีอิทธิพลสำหรับคุณ ถ้ามันสำคัญสำหรับคุณ ไม่ต้องกลัวถ้าสังคมจะมองคุณอย่างนั้นอย่างนี้ ถ้าคุณมีเรื่องจะพูดก็พูดออกไปเลย

ศิลปะควรสร้างการตระหนักรู้ใหม่ๆ ตั้งคำถามกับความเชื่อเดิม อย่างที่เราเคยไม่ชอบตัวเอง แต่พอผ่านกระบวนการศิลปะ มันทำให้เริ่มตั้งคำถามว่าทำไมละ? จนสุดท้ายเริ่มเห็นความสวยงามในตัวเอง กลับมารู้สึกดี แล้วเราก็หวังว่ามันจะทำให้คนอื่น คนที่มาดู เขาอาจจะหน้าตาแบบนี้ ผิวแบบนี้ จะอวบจะผอมก็แล้วแต่ มาดูแล้วเขาเห็นความสวยงามในรูปเรา เราก็หวังว่าเขาจะกลับไปแล้วรู้สึกว่า “จริงๆ ฉันก็มีความสวยงามในแบบของฉันเนอะ”